Hoorns fluitschip was ’Volkswagenbusje’ van de 17e eeuw
Nu overal de Gouden Eeuw in de schijnwerpers staat, pakt de vereniging Oud Hoorn uit met een bijzonder lokaal onderdeel: de geschiedenis van het fluitschip. Jan Haring, die mede namens de vereniging hierover een tentoonstelling heeft gemaakt, raakte vol bewondering voor het ’Volkswagenbusje van de Gouden Eeuw’.
Oud Hoorn haakte gretig in op de viering van het Jaar van de Gouden Eeuw. ,,Mede door een kleine subsidie konden we zelf aan de slag met een expositie rondom het fluitschip”, zegt Haring, die voor deze klus samen optrok met Hans Rijswijk en Chris Holman.
,,Voor ons stond vast dat het juist over dit type zeilschip moest gaan”, zegt hij. ,,De Staten van Holland hadden al een enorme basis gelegd voor de economische groei, door de handel op de Oostzee. Dat raakte allemaal in een formidabele versnelling toen in Hoorn het fluitschip werd ontwikkeld. Daarmee werd het vervoer over zee veel goedkoper. Dat was de basis onder de bloei in de Gouden Eeuw.”
Graanhandel
Alles draait in dit verhaal om Pieter Janszoon Liorne (1561-1620), de man die zijn geld tamelijk riant verdiende met de graanhandel. Deze koopman en latere bestuurder van de stad haalde het graan uit de landen rond de Oostzee en verhandelde dat vervolgens in de landen rond de Middellandse zee. Tegen stevige winsten.
,,Hij was de man die bedacht dat het vervoer beter en goedkoper kon”, weet Jan Haring. ,,Dat begon al met de scheepsbouw. In Hoorn en op andere werven in de regio werd eerst de scheepshuid in elkaar gezet, daarna werden de onontbeerlijke spanten op maat gemaakt. In plaats van andersom, wat veel meer moeite en hout kost.”
Mechanisch
,,Vergeet niet dat er ook nog een andere industriële revolutie bij komt kijken. De Hoornse scheepswerven konden over betere en meer planken beschikken, omdat in de Zaan de houtzaagmolens dat werk mechanisch deden. Ook dat maakte het bouwen van schepen goedkoper.”
In een paar jaar tijd werden de vrachtschepen niet alleen langer, ze werden ook veel makkelijker om mee te zeilen. En dus wist de koopman/scheepsbouwer Liorne dat er ook beter kon worden gevaren, met minder bemanning. Al snel liepen er tientallen fluitschepen van stapel op de werven in de stad.
Er is een expositie over het Fluitschip in Het Oostindisch Pakhuis van Oud Hoorn, Onder de Boompjes 22. Te zien op dinsdag en donderdag: 10.00 uur – 16.00 uur, zaterdag van 10 tot 14 uur.