Het Loodswezen museaal belicht op Texel

Op 4 mei wordt een door Peter Lock samengestelde tentoonstelling “Loods Streken, Kompas in Texelse Geschiedenis” geopend in Oosterend, Texel. De tentoonstelling besteedt aandacht aan het loodswezen, en meer speciaal aan de loodsbotter Texelstroom.

‘In Oosterend woonden vroeger veel loodsen, vertelt Lock. Hij is oud-schipper van de Texelstroom, die nog altijd ‘op station’ ligt, in Oudeschild, maar nu met toeristen vaart.
Hij schetst hoe de loodsen van Den Hoorn met name in de veertiende en vijftiende eeuw hun hoogtijdagen hadden. „Later verplaatste het loodswerk zich naar Oudeschild. De loodsen van Oosterend hadden geen eigen haven, dus zullen daar ook gewerkt hebben.” Veel Texelse loodsen moesten voor hun werk op den duur naar Den Helder verhuizen. „Na de opening van het Noordhollandsch Kanaal en het Noordzeekanaal in de negentiende eeuw was de Rede van Texel niet belangrijk meer voor de scheepvaart naar Amsterdam en vertrokken veel Texelse loodsen naar IJmuiden. Hoewel de dienstregeling van de trein nog lang bleef afgestemd op loodsen die vanuit Den Helder dagelijks in IJmuiden gingen werken”, vertelt Lock. Op dit moment is er nog één loods die op Texel woont.

Loodsenmuseum

„Ik ben al heel lang bezig met het idee van een museum, al vanaf de tijd dat ik als schipper op de Texelstroom voer. Dit is weer een stap in de goede richting”, vindt Lock. „Vorig jaar heeft de expositie in een maand tijd 950 bezoekers getrokken. Dat is niet slecht voor een pilot. Ik heb subsidie gekregen van het Loodswezen, Teso en het Texelfonds. Ik denk dat de belangstelling breed genoeg is.”
Museum Kaap Skil en Juttersmuseum Flora hebben de initiatiefnemer alle medewerking gegeven, maar hebben volgens hem te weinig ruimte om zijn expositie te huisvesten, evenmin als het Marinemuseum in Den Helder. Lock denkt aan een expositieruimte met beperkte openingstijden, die op vrijwilligers kan draaien: „Het moet niet van mij afhankelijk zijn.”

Ambacht

Lock wil ook aandacht besteden aan het ambacht van de zeevarende: „Ik mis in de bestaande musea de achtergronden van de navigatie. De principes zijn nog hetzelfde als eeuwen geleden. Ik heb de overtuiging dat die achtergrond bewaard moet blijven. Mijn doel is die te behouden en toegankelijk te maken, want het is nog steeds essentieel. En om het beroep van de loods te laten zien. Die jongens zitten elke dag op een ander schip en moeten dat maar weer veilig aan de kant krijgen.”

’Loods Streken, Kompas in Texelse Geschiedenis’ is van 7 mei tot en met 26 oktober te zien in de Strender Vermaning, Peperstraat 26 in Oosterend.

Lees meer in het NHD (alleen voor abonnees)