PvdA pleit voor ’budgetneutrale’ terugkeer VOC-replica naar Hoorn

De PvdA-fractie in Hoorn heeft het initiatief genomen om de Halve Maen terug te krijgen in Hoorn. In een motie vraagt zij het college van burgemeester en wethouders, te onderzoeken of het mogelijk is de enige zeilende replica van een zeventiende-eeuws VOC-jacht ’budgetneutraal’ naar Hoorn te laten terugkeren. De fractie vindt dat het schip past bij een ’stad met een rijke historie en levend erfgoed’.

De Halve Maen is in 1989 gebouwd naar voorbeeld van het schip dat door Henri Hudson werd gebruikt toen hij Amerika verkende, op initiatief van een Amerikaanse afstammeling van Nederlanders, om de Nederlandse bijdrage aan het ontstaan van Amerika te onderstrepen. De replica verbleef vijf jaar op basis van een bruikleenovereenkomst in de Hoornse haven. Toen die afliep, in maart 2020, verliet zij Hoorn. De afgelopen jaren lag zij in Volendam, maar het gemeentebestuur van Edam-Volendam wil haar geen vaste ligplaats toekennen. In het voorjaar moet de Halve Maen daar vertrekken.

Geen bruikleenovereenkomst nodig
De PvdA komt naar aanleiding hiervan met de motie. De fractie wil graag dat Hoorn weer de thuishaven van de Halve Maen wordt. Zij wijst erop dat er ditmaal ’geen kostbare bruikleenovereenkomst nodig is’, maar dat ’een mooie ligplaats wel zal bijdragen aan het succesvol exploiteren van het schip door stichting Halve Maen’. Die stichting is nu de eigenaar: een zelfstandig optredende Nederlandse organisatie zonder winstoogmerk. De Halve Maen vaart onder Nederlandse vlag, aldus de PvdA.

Icoon
De Halve Maen kwam in 2015 naar Nederland. De gemeente Hoorn zette het schip in als ’zeilende ambassadeur van de stad’, onder meer bij Sail 2015, een toer langs zes VOC-steden in 2016 en bezoeken aan tal van andere havensteden. Het (gemeentelijk) Westfries Museum beheerde en exploiteerde het schip, met hulp van een groep vrijwilligers. Het had een vaste ligplaats en bezoekerscentrum bij het Centrum Varend Erfgoed aan het Oostereiland. Er kwamen gemiddeld 20.000 bezoekers per jaar. Ook waren er zeiltochten.

Een meerderheid in de gemeenteraad wilde destijds het bruikleencontract niet verlengen. Dat had vooral te maken met de kosten. Hoewel het schip in het laatste jaar winst draaide (12.400 euro), werden in de jaren daarvoor verliezen ingeboekt: 122.844 euro in 4 jaar. Eduard van Breen zei destijds namens de toenmalige Amerikaanse eigenaar het jammer te vinden dat de nadruk in de raadsdiscussie lag op de klinkende munt en niet op de ’publiciteitswaarde’. Die waarde – een inschatting wat het zou kosten om dezelfde publiciteit met betaalde middelen te verwerven – werd door een gerenommeerd mediabureau alleen al voor de eerste drie dagen dat de Halve Maen in Hoorn was ingeschat op 264.000 euro.

Afbeelding: de Halve Maen voor de eerste keer in Hoorn in 2015, ©WvD