Ook bewoonde schepen kunnen onder de huurbeschermingswet vallen
Op 4 juli kwamen een aantal mensen uit verschillende erfgoedhavens digitaal bijeen om te praten over de huurbeschermingswet, op uitnodiging van het Platform Erfgoedhavens Nederland (PEN). Deze huurbeschermingswet geldt namelijk ook voor al dan niet varende, bewoonde schepen die een ligplaats huren. Formeel gaat het daarbij om schepen die bestemd zijn voor bewoning, waar dus een woonbestemming voor is.
Deze wet heeft grote gevolgen voor de eigenaren van deze schepen, maar ook voor de haven waar ze liggen. Eén van de zaken die in de huurbeschermingswet is opgenomen is de beperking van een jaarlijkse huurverhoging. Deze mag niet meer zijn dan de inflatie plus 1 %, maar was in 2022 door het ministerie gelimiteerd tot 3,3 %.
Daarnaast kan een schip nu mèt de gehuurde ligplaats worden verkocht, en houdt een nieuwe eigenaar die het schip erft na overlijden recht op de ligplaats voor het schip. Dit kan grote invloed hebben op de waarde van het schip. In museumhavens werden schepen vaak verkocht met het recht om op de wachtlijst voor een ligplaats te komen, wat in de praktijk vaak wel een ligplaats opleverde. Overigens hoeft het niet te gaan om dezelfde ligplaats, maar om ‘een’ ligplaats in dezelfde haven.
De gevolgen voor de verhurende haven zijn er ook: zij zullen hun administratie en facturen anders moeten gaan inrichten. Ook zullen zij minder makkelijk een ligplaatsovereenkomst kunnen opzeggen. Overigens kunnen zij de huurovereenkomsten nog tot 1 juli 2024 opzeggen. Huurders die na 1 juli 2022 een overeenkomst hebben getekend vallen echter onder het nieuwe regime. De huurbescherming is namelijk ingegaan op 1 juli 2022 met een overgangsperiode van twee jaar. Die overgangsperiode geeft verhuurders de ruimte om de inrichting van hun haven te heroverwegen.
De wet is niet op alle punten even helder voor erfgoedhavens en hun ligplaatshouders, het Platform Erfgoedhavens heeft daarom nog een aantal vragen liggen die ze juridisch willen uitzoeken. Zo geeft waarschijnlijk het betalen van precario ook recht op huurbescherming. In sommige havens wordt het wonen op schepen door de gemeente gedoogd, er is dan geen sprake van een woonbestemming. Het is echter de vraag of dat juridisch door een eigenaar valt aan te kaarten.
Wellicht is het verstandig om te zoeken naar een integrale benadering van het probleem van erfgoedhavens. Zij stellen namelijk specifieke eisen aan de schepen in hun haven, en vallen daardoor als varend erfgoed onder de Omgevingswet. Gemeenten zullen hier ook mee aan de slag moeten, en dan is het wellicht beter wanneer niet iedere haven met zijn of haar eigen gemeente aan de slag gaat. Ook zouden de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed OCW en het ministerie van BZK hierbij betrokken kunnen worden.
Afbeelding: schepen in de Erfgoedhaven Rotterdam, © WvD