Maak Zeelandbrug Werelderfgoed

Regionale Zeeuwse media berichten over de vervanging van de Zeelandbrug. Behoud de brug als cultureel erfgoed, betogen Piet Hamelink en Frits de Kaart van de Heemkundige Kring De Bevelanden en historicus Albert Kort.

De Provinciale Zeeuwse Courant (PZC) berichtte dat de Zeelandbrug aan een opknapbeurt toe is die minimaal 500 miljoen euro zal kosten. Lezers stelden de vraag hoe we in de toekomst dwars door Zeeland blijven rijden, met of zonder brug. Daarop volgden opiniestukken waarin wordt gepleit voor een tunnel of een dam tussen Noord-Beveland en Schouwen-Duiveland. De Heemkundige Kring De Bevelanden vindt dat de Zeelandbrug als cultureel erfgoed moet worden behouden.

Langste brug van Europa

,,De Zeelandbrug is in 1965 door de provincie Zeeland aangelegd en was toen de langste brug van Europa. Een kunstwerk dat op veel foto’s en films is vastgelegd. De aanleg liep vooruit op de uitvoering van het Deltaplan. Doel van de aanleg van de Zeelandbrug was destijds om een goede lokale verbinding te realiseren in Midden-Zeeland. Het was nooit de bedoeling een autoweg te krijgen van Gent naar Rotterdam dwars door Zeeland.
Met de uitvoering van het Deltaplan en verbetering van de wegenstructuur zijn de verbindingen aanzienlijk verbeterd. Het autoverkeer kan gebruikmaken van de N57 over de stormvloedkering, en tussen Bergen op Zoom en de Haringvlietbrug is de A4 aangelegd.

Oosterschelde moet beschermd

Sinds 2016 is de Zeelandbrug een rijksmonument. Er gelden beschermende regels. Voor veranderingen is een omgevingsvergunning vereist. Sinds 1 januari 2024 is de Omgevingswet van kracht. Een dam aanleggen door de Oosterschelde is in ecologische zin geen optie. De Oosterschelde is sinds 2002 het grootste Nationaal Park van Nederland, dit dient beschermd en onderhouden te worden vanwege de ecologische en landschappelijke waarden.
De aanleg van de stormvloedkering in de Oosterschelde heeft juist tot doel om het zilte klimaat in de Oosterschelde te behouden, zodat de mossel- en oestercultuur in stand kan blijven. De aanleg van een dam zou dit tenietdoen. Een belangrijke bedrijfstak in Yerseke verdwijnt en de stormvloedkering is dan overbodig. Recentelijk werd vol trots gemeld dat het Schelde Delta estuarium een Unesco GEO-keurmerk heeft gekregen, vanwege de unieke waarde.
De Zeelandbrug is een beeldbepalend bouwwerk dat in 2002 is opgenomen in ‘Toonbeelden van de wederopbouw’. In 2013 is de Zeelandbrug opgenomen in het Selectievoorstel Beschermingsprogramma Wederopbouw 1959-1965, met als resultaat een adviesaanvraag door de minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap (OCW). In de inleiding staat: ‘Dit Beschermingsprogramma beoogt de aandacht en waardering voor deze bijzondere waardevolle architectuur’.

Waardevol Zeeuws element

[…]Binnenkort moet Nederland beslissen over nieuwe voordrachten voor die Werelderfgoedlijst. De Zeelandbrug wordt als een waardevol en typisch Zeeuws landschapselement erkend dat niet verloren mag gaan.
De provincie Zeeland heeft een aantal jaren geleden een onderzoek gedaan naar de conditie van het coatingsysteem dat het beton van de brug moet beschermen en naar de conditie van het beton. In 2018 is groot onderhoud (betonreparaties) uitgevoerd. Ook in 2000 was de Zeelandbrug in goede conditie en voldeed deze nog aan alle eisen van het toenmalige verkeersaanbod. Er heeft een renovatie plaatsgevonden, waarbij de stalen leuning tussen fiets- en autoverkeer is vervangen door beton. De plaatsing van de betonblokken op de rijweg betekent ook een extra belasting voor de draagkracht van de brug. Sinds 2016 geldt er een verbod voor zwaar vrachtverkeer en is er een permanente trajectcontrole.

Radicaal andere koers nodig

De Zeelandbrug is in de loop der jaren steeds meer gaan fungeren als doorgaande verbinding tussen Midden-Zeeland en Rotterdam. Dat was nooit de bedoeling. Om de Zeelandbrug nog tientallen jaren als cultureel erfgoed te behouden zijn andere oplossingen nodig. Dat vraagt om een radicaal andere koers en om moed van het provinciebestuur.
Maak de brug alleen toegankelijk voor openbaar vervoer, landbouw- en langzaam verkeer. Herstel de brug in de oorspronkelijke staat door de betonnen zijleuningen te vervangen door staal. In die nieuwe functie zullen de onderhoudskosten lager worden dan wanneer de brug autoweg blijft. Het zet Zeeland op de kaart als ‘fietsprovincie’. En het jaarlijkse NK Tegenwindfietsen kan verplaatst worden naar de Zeelandbrug.”

Lees het hele artikel in de PZC (alleen voor abonnees).