IJsbreker Walvis, de laatste van zijn soort
Al zijn er veel schepen die ijs kunnen breken, toch zijn er maar een paar die echt als ijsbreker gebouwd zijn. Zo waren er uit Polen de stoomschepen IJsbreker 1 en 2, en verder de Nederlandse IJsbeer, Walvis en Poolvos.
De meeste zijn er niet meer. De IJsbreker I en II zijn rond 1965 gesloopt. De winter van 1966/1967 werd de IJsbeer fataal, door een carterexplosie kwam ze buitendienst en in 1981 is ze gesloopt. In 1969 liep de Poolvos van stapel, een mooier, moderner en zuiniger ijsbreker dan de Walvis. De Poolvos is omgebouwd tot duwboot. De dieselelektrische Walvis is bewaard gebleven en ondergebracht in de Stichting IJsbreker de Walvis. De Walvis heeft net de CBB keuring ondergaan door Register Holland en is weer goedgekeurd tot 2021.
Al in 1941 is er een bestekboek gemaakt met de voorwaarden tot het bouwen van een nieuwe diesel elektrische ijsbreker. De Vereniging voor Algemene Scheepvaartbelangen, de VAS, te Amsterdam gaf de opdracht tot het bouwen van de Walvis aan Scheepswerf en Machinefabriek Verschure & Co ook te Amsterdam.
In 1948 was het schip al klaar maar het duurde tot 7 mei 1949 tot de officiële tewaterlating een feit was. De reden van deze vertraging kwam door de krukassen van de drie motoren. Deze krukassen waren al gesmeed en zouden bij Krupp verder bewerkt worden, maar door de oorlog waren de machines hiervoor niet meer aanwezig. Bij Werkspoor Amsterdam is er toen een draaibank omgebouwd om deze krukassen verder te bewerken.
De Walvis is een extra zwaar gebouwd 30 meter lang schip en heeft een zwaar geconstrueerde 4-blads nikkelstalen schroef met een doorsnede van 1900 mm. Deze schroef vermaalde de ontstane ijsschotsen tot ijsklontjes. De machinekamer is uitgerust met 3 dieselmotoren van NV Machine en Motorenfabriek v/h Thomassen in De Steeg te Gelderland. Deze motoren leveren elk 290 APK en voeden 3 generatoren die in serie 800 ampère gelijkstroom leveren voor de schroefasmotor. Deze dubbelwerkende schroefasmotor levert 675 Pk met een momentkoppel van 7000 kilo. Hierdoor ontstond een trekkracht van 13 ton.
De Walvis heeft een ligplaats in IJmuiden die werd opgezegd door de gemeente. Ook na een aantal rechtszaken moet het schip weg. Een andere ligplaats vinden is de afgelopen 4 jaar niet gelukt, ook niet in museumhavens. De Walvis staat al langere tijd te koop maar dit is een probleem zonder ligplaats en ook door de complexe machinekamer. Misschien moet dit unieke schip uiteindelijk naar de sloop, wanneer er geen andere oplossing voor komt.
Voor meer info kijk je op de website van de Stichting IJsbreker de Walvis
Of download hier een pdf met meer info en foto’s