Hete Zeeën

Wetenschapsprogramma Focus duikt deze week in de Waddenzee. Kijk op donderdag 29/2 op NPO2 naar de ecologische effecten van opwarming.

Watertemperaturen tikten afgelopen zomer wereldrecords aan. In de Middellandse Zee kwam het kwik boven de 30 graden, en voor de kust van Miami werd zelfs 38 graden gemeten. Reden voor Focus om deze week in de warme zeeën te duiken. En dat blijkt ook heel goed dicht bij huis te kunnen; in de Waddenzee. Ondiep water heeft namelijk minder volume en warmt daardoor sneller op. Daar komt bij: de wadplaten liggen de helft van de tijd droog en worden dan ongehinderd opgewarmd door de zon. ‘Als het water er dan weer overheen stroomt, wordt het van boven én van onder opgewarmd,’ vertelt Katja Philippart. Zij is directeur van de Waddenacademie en onderzoeker bij het Nioz, en is ook te zien in de Focus -aflevering. De effecten van klimaatverandering zijn door deze opwarming in het Waddengebied al sinds de jaren tachtig zichtbaar. Opwarming van de zee leidt sinds 2018 regelmatig tot massale sterfte van kokkels, schelpdiertjes die zich graag in het Waddenzand ingraven. ‘We zien drie weken na een hittegolf telkens dat het wad wit kleurt van de schelpen van gestorven kokkels. Dat is echt confronterend’. Die sterfte heeft bovendien allerlei effecten op het ecosysteem. Zo filteren kokkels algen uit het water, waardoor na een hittegolf de filtratie omlaag gaat en de bodem verandert, omdat die het zonder de beweeglijkheid van de kokkels moet stellen.

Ook het openhouden van sommige vaargeulen is het gevolg van klimaatverandering. Een van de uitdagingen is dan ook om dezelfde hoeveelheid toeristen te vervoeren met minder schade. Op ondiepere boten bijvoorbeeld, of door de auto niet mee te nemen. Uiteindelijk is Philippart hoopvol en voorzichtig optimistisch gestemd over de toekomst. ‘Veel partijen zien dat het zo niet verder kan. Bovendien hebben veel mensen echt hart voor het gebied.’

Donderdag 29 februari NPO 2, 20:55 – 21:30

lees het hele artikel in de VPRO gids (alleen voor abonnees)