Unieke vondst: eeuwenoud walvisbot opgegraven in Enkhuizen
Gemeentelijk archeoloog Michiel Bartels keek vreemd op toen hij bij een opgraving in Enkhuizen een enorme walvisrib vond. Hij wist gelijk: dit is bijzonder. Samen met Ecomare doet hij nu onderzoek naar de vroege herkomst ervan.
In de walvisbottenschuur Groenland op Texel van Adrie Vonk verzamelde zich afgelopen week een heus gezelschap. Samen met conservator Arthur Oosterbaan van Ecomare en archeoloog Michiel Bartels, onderzocht walviskenner Vonk het gevonden stuk bot.
Eeuwenoud
In de Texelse schuur vergeleken Adrie en Arthur het bot met ribben van verschillende soorten walvissen. Op basis hiervan concludeerden zij dat de rib vermoedelijk van een noordkaper of een grijze walvis is geweest. Een Groenlandse walvis is ook mogelijk, maar minder waarschijnlijk. Deze soort verlaat namelijk nooit het poolgebied.
Bij archeologische opgravingen zijn walvisbotten niet ongewoon, maar deze ontdekking was opmerkelijk, vanwege haar datering. De onderzochte bodemlaag dateert namelijk uit 1580, vóór de aanvang van de Nederlandse walvisvaart. Hoe belandde deze kolossale rib dan in Enkhuizen?
De restanten van een beschildering op het bot geven mogelijk antwoord op deze vraag. Archeoloog Bartels vermoed dat het bot als decoratie aan een huis zal hebben gehangen. Het restant kan namelijk niet afkomstig zijn uit de Nederlandse 17e-eeuwse walvisvaart, aangezien het dateert van vóór die tijd.
Om er zeker van te zijn om wat voor soort bot het gaat, zal er binnenkort een speciale DNA-analyse plaatsvinden. Er is daarvoor wat beenmerg uit het bot geschraapt. De mooiste uitkomst zou zijn als blijkt dat het bot afkomstig is van een grijze walvis. Dit soort is namelijk op het noordelijk halfrond rond de 17e eeuw door nog onbekende oorzaak uitgestorven.
Voor nu is het nog even het onderzoek afwachten wat de herkomst van het walvisbot precies is. Bartels: “Wellicht lopen we een prent of schilderij uit 17e-eeuws Enkhuizen tegen het lijf en herkennen we het.”
Lees het hele artikel op de site van NH-nieuws.
Foto: Vlnr Arthur Oosterbaan, Adrie Vonk, Michiel Bartels en stagiair Julian de Haas bekijken de rib – Foto: Ecomare