‘We moeten de lijst met erfgoed met frisse blik bekijken’
Een „warmere relatie met particuliere eigenaren” van belangrijk cultureel erfgoed is nodig. Dat vindt Alexander Pechtold, voorzitter van de erfgoedadviescommissie, die kritisch is op het huidige beleid.
Wat betreft het behoud van cultureel erfgoed hobbelt de overheid te veel achter particulieren aan. Dat moet omgedraaid, zegt oud-minister Alexander Pechtold (1965), voorzitter van de onafhankelijk commissie die minister Van Engelshoven (Cultuur) maandag adviseerde over de Erfgoedwet.
De directe aanleiding voor het advies was de ophef in januari over de verkoop van een Rubens-tekening die voorheen tot de Koninklijke Verzamelingen behoorde. De afgelopen jaren ontstond wel vaker commotie over koninklijke kunstverkopen. Waarom werd dat advies nu pas gevraagd, denkt u?
„Bij de Rubens kon de overheid de gerezen vragen niet goed beantwoorden. En er werd door de minister op twee gedachten gehinkt: eerst werd afgezien van een spoedplaatsing op de Lijst van beschermde cultuurgoederen, en vervolgens werd Museum Boijmans financiële steun toegezegd uit het Nationaal Aankoopfonds, zodat het museum op de veiling op de Rubens kon meebieden. Geen voorbeeld van doordacht beleid.”
Op de Lijst van beschermde cultuurgoederen in particulier bezit staan nu 732 voorwerpen en verzamelingen. „Die lijst moet niet alleen worden opgeschoond, hij moet ook bewuster worden samengesteld, met een duidelijke visie en met een warmere relatie tot de betrokken particuliere eigenaren.
„We hebben vraagtekens gesteld bij de enorme hoeveelheid miskelken. En er staan geen Rietveld-ontwerpen op de lijst, geen fotografie. En waarom wel draaiorgels maar niet de eerste auto van Nederland? Als je draagvlak wilt, dan zal alles op die lijst onmisbaar en onvervangbaar voor Nederland moeten zijn.
„Daar komt nog bij dat de huidige lijst juridisch vermoedelijk zeer kwetsbaar is. Als een particuliere eigenaar een procedure begint en stelt dat die lijst verweesd en willekeurig is, dat zou hij gelijk kunnen krijgen.”