Voorwaarden banken doen varend erfgoed de das om

Na andere banken stopt ook de laatste bank, de Rabobank, met het aanbieden van scheepshypotheken voor varend erfgoed. De bank wil alleen nog hypotheken verstrekken aan schepen die op een vaste ligplaats liggen en die daar ook blijven liggen. Alleen voor onderhoud mogen zij tijdelijk varen. Als scheepseigenaren daarvan afwijken, wordt de hypotheek direct opeisbaar. Evenementen met historische schepen worden daardoor steeds moeilijker te organiseren.

Het grootste varend erfgoed evenement van 2018 staat voor de deur. Vrijdag 27, zaterdag 28 en zondag 29 juli doen meer dan 200 historische schepen mee aan Sail Leiden. Tienduizenden bezoekers vergapen zich dan aan al dit varend erfgoed. Speciaal voor dit evenement varen ze vanuit heel Nederland naar Leiden. Het varen met historische schepen wordt echter steeds moeilijker gemaakt. De eisen stapelen zich op en bovendien zijn verplichtingen vanuit verschillende organen in tegenspraak met elkaar. De overheid eist een duur certificaat om te kunnen blijven varen, terwijl de banken het varen met historische schepen die een hypotheek nodig hebben verbieden. Varend erfgoed is de dupe van het ontbreken van goed beschermingsbeleid.

Erfgoedwet noemt varend erfgoed cultuurhistorisch waardevol maar doet weinig om het te beschermen
De Federatie Varend Erfgoed Nederland (FVEN), die de belangen behartigt van de varend erfgoed eigenaren, is verbijsterd. In 2016 is het Varend Erfgoed in de Erfgoedwet beschreven als ‘cultuurhistorisch waardevol erfgoed’. De directeur van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verwelkomde het varend en ander mobiel erfgoed als ‘nieuwe loot aan de erfgoedstam’. Een helder en krachtig beleid om historische schepen daadwerkelijk te beschermen ontbreekt echter.

Rijk eist veiligheidscertificaat
Schepen mogen vanaf 30 december 2018 alleen nog zelfstandig varen als zij een veiligheidscertificaat hebben. Dan verloopt de overgangsregeling uit de nieuwe Binnenvaartwet voor bestaande schepen. Die wet stelt dat alle schepen langer dan 20 meter, of met een inhoud van meer dan 100 m3, voorzien moeten zijn van een veiligheidscertificaat, het Communautair Binnenvaartcertificaat voor Binnenvaartschepen (CBB). Het gaat om veiligheidseisen die voor moderne schepen logisch zijn, maar die voor de vloot antiek varend erfgoed ingrijpende, dure en zelfs rampzalige consequenties kunnen hebben. Een groot deel van het Nederlands varend erfgoed, zoals tjalken, klippers en aken, wordt erdoor geraakt. Deze aanpassingen hebben vaak negatieve invloed op het historische karakter van erfgoedschepen. De FVEN stimuleert eigenaren om hun schip op tijd te laten keuren, maar maakt zich tegelijkertijd ernstig zorgen over de gevolgen van deze eisen voor de varend erfgoed vloot.

FVEN-voorzitter Rolf van der Mark: “Schepen die niet op tijd gekeurd zijn, kunnen na 2018 alleen nog als nieuwbouw schip gekeurd worden; een nagenoeg onhaalbare eis. Wij vrezen dat door deze eis én door de voorwaarden van de banken een deel van de varend erfgoed vloot voorgoed stil voor de kant zal komen te liggen. Het Rijk en de cultuurfondsen stimuleren de zichtbaarheid van erfgoed. Varend Erfgoed is het meest zichtbaar als het daadwerkelijk vaart. Waar het ministerie een duur veiligheidscertificaat eist om te mogen varen, verbiedt de bankensector historische schepen om te varen en om zichtbaar te zijn. Zo kan het niet langer. Het is de hoogste tijd voor overleg op hoog niveau om nu beleid te maken dat de Varend Erfgoed vloot daadwerkelijk beschermt.

Persbericht FVEN