Turfaak keert terug in de Veenendaalse Grift
De turfaak komt in Veenendaal terug in de Grift. Van de historische boot die in Museum Veenendaal te bezichtigen is, werd een kopie gemaakt. Deze replica wordt deze maand officieel in het kanaal te water gelaten.
Saskia Koppert is voorzitter van de stichting Gilbert van Schoonbeke Veenendaal, die de nieuwe aak liet bouwen ter gelegenheid van het Gilbertjaar.
Wat is het Gilbertjaar?
„Onder deze noemer zijn er in Veenendaal dit jaar allerlei activiteiten om de 500e geboortedag te vieren van Gilbert van Schoonbeke. Deze doortastende ondernemer uit Antwerpen was met zijn exploitatie van de veengronden rondom Rhenen van belang voor het ontstaan van Veenendaal.
Turf was in de 17e en de 18e eeuw dé brandstof. In onze regio was daar genoeg van te vinden. Van Schoonbeke gebruikte het bruine goud voor zijn bierbrouwerij en voor de uitbreiding van Antwerpen.”
Waarom die nieuwe aak?
„Turfaken werden vroeger gebruikt voor het transport van turf en goederen over het water naar Amersfoort en Rhenen. Onlangs schreef stadsdichter Christiaan Abbing nog: „De harde werkers in hun kleine huizen/ De veenders op het eeuwig natte land/ Die maakten Veenendaal tot wat het is.”
Met de terugkeer van de turfaak in de Grift vragen we daar meer aandacht voor. De aak is bij scheepswerf Nieuwboer in Bunschoten-Spakenburg traditioneel gebouwd van eikenhout en met koper geklonken. Het vaartuig, voorzien van zitplanken en vaarboom, heeft dezelfde maten als de aak in Museum Veenendaal: 700 bij 130 centimeter.”
Wanneer is de tewaterlating?
„Zaterdag 22 juni. Dan wordt op de Grift de Gilbert Regatta gehouden, met zeker veertig deelnemers. Onder andere varen er Canadese kano’s mee, maar ook een sloep uit Spakenburg en een zeilboot van het Watersportverbond. Ze koersen richting Rhenen als start van een historische turfvaart naar Antwerpen met de stevenaak Helena, het oudste nog zeilende binnenvaartschip van Nederland.
Omdat Van Schoonbeke de turf per schip naar Antwerpen liet vervoeren, ontstond het idee voor deze speciale vaart in acht etappes langs Wijk bij Duurstede, Vreeswijk, Schoonhoven, Dordrecht, Willemstad, Bruinisse en Yerseke. De Helena meert op 5 juli aan in Antwerpen.”
En de turfaak?
„Die wordt vanaf 3 juli iedere woensdagmiddag benut voor een bijzonder arrangement. Deelnemers varen langs het oorspronkelijke turflandschap van de Blauwe Hel en bezoeken een expositie over de turfwinning in het museum. Dit jaar zijn de vaartochten in juli, augustus en september.”
Kijk hier voor meer info over het Gilbertjaar
Afbeelding: De replica van een turfaak is traditioneel gebouwd van eikenhout en met koper geklonken. beeld Stichting Gilbert van Schoonbeke Veenendaal