Te gast in het Maritiem Museum Rotterdam: Stevenaak Helena
Zeilschip ‘Helena’ is een tweemast stevenaak uit 1875 van de stichting ‘Het Rotterdamse Zeilschip’. Het schip heeft de museumhaven van het Maritiem Museum als ligplaats. Dit rivierzeilschip is het oudste ijzeren zeilende binnenvaartschip van Nederland.
Historie
In 1875 kreeg scheepswerf Jonker in Kinderdijk opdracht om de stevenaak ‘Helena’ te bouwen. Het schip werd speciaal ontworpen voor (vracht)vaart op de Rijn, van Rotterdam tot Straatsburg. Door de snelle ontwikkeling van dieselmotoren en de bouw van de vele Rijnbruggen kunnen de zeilschepen de concurrentie al snel niet meer aan.
Na vele trouwe jaren dienst als zeilende tweemaster werd het schip in 1911 verkocht waarna de roef naar achteren werd verplaatst om meer laadruimte te creëren. Ook werd de hoofdmast toen verwijderd. De bezaanmast werd als hulptuig naar het hoofdmastdek verplaatst. De voortstuwing werd vanaf die tijd verzorgd door een opduwer. Het schip, toen ‘Antonius Maria’ geheten, bleef als Rijnaak in de vaart, tot ze in de 50er jaren van achteren werd overvaren. Het schip zonk, werd gelicht en deed vervolgens nog dienst als sleepschip voor vletwerk in de havens van Rotterdam. Vanaf 1961 lag ze stil, omgedoopt tot ‘Argus’ en in 1979 werd ze uiteindelijk aangeboden voor de sloop. Het werd echter niet gesloopt en bijna 10 jaar later trof Bart Vermeer het casco aan en kocht het. In de loop der jaren werd hem duidelijk dat de restauratie te omvangrijk was om privé uit te voeren en in 1998 nam Stichting Het Rotterdamse Zeilschip de ‘Helena’ van hem over.
Varend Monument
Na een omvangrijke museale restauratie is het schip weer volledig in authentieke staat. Al het ijzerwerk werd ambachtelijk gesmeed en geklonken, de roef herbouwd, de oorspronkelijke tuigage werd in ere hersteld en de inrichting werd in oude stijl teruggebracht. Het schip is door het ministerie van OCW geklasseerd en geregistreerd als varend monument met zeer grote cultuurhistorische waarde. De ‘Helena’ voorziet in eigen onderhoud door het maken van vaartochten met groepen tot 48 personen.