Samenwerken tussen wal en schip als oplossing voor verduurzaming erfgoedhavens
Rotterdam, januari 2021- Om te komen tot verduurzaming van erfgoedhavens moeten schippers en organisaties op de wal samen optrekken. Dat blijkt uit een kwalitatief onderzoek uitgevoerd onder zo’n 60 respondenten, betrokken zijn bij erfgoedhavens.
Nederland heeft 65 erfgoedhavens, zoals Elburg, Rotterdam, Den Helder, Amsterdam en Hoorn. Het onderzoek is uitgevoerd door de Federatie Varend Erfgoed Nederland, het Platform Erfgoedhavens Nederland en de Erfgoedkwartiermakers en mede mogelijk gemaakt door het Mondriaanfonds. Naast erfgoedhavens heeft het onderzoek betrekking op schepen, werven, ambachten en musea die verbonden zijn aan de erfgoedhavens. Doel van het onderzoek is in kaart te brengen welke kansen en belemmeringen in de praktijk worden ervaren door de verschillende betrokken partijen in en rond erfgoedhavens.
Laaghangend fruit
De top drie verduurzamingsmaatregelen voor een schip die de respondenten noemen zijn: isolatie, zonnepanelen en een warmtepomp. Voor de wal denkt men aan het beter isoleren van de gebouwen van de haven en het toepassen van zonnepanelen op de daken van omringende gebouwen. Het zuiveren van afvalwater wordt ook veel genoemd als belangrijke kans, waarbij de schepen en de wal samen moeten optrekken.
Belemmeringen
Volgens de respondenten zijn slechts enkele erfgoedhavens actief bezig met verduurzaming. Dat komt omdat bijvoorbeeld passende subsidiemogelijkheden, zoals die er wel zijn voor woningen en beroepsvaart ontbreken. Daarnaast is het verduurzamen van schepen specialistenwerk en die zijn dun gezaaid. Ook zijn aanpassingen van regels van gemeenten en reglementen van erfgoedhavens nodig om verduurzaming op een verantwoorde wijze mogelijk te maken.
Kansen
De versnelling kan volgens de respondenten worden bereikt door betere samenwerking tussen betrokken partijen en wellicht ook nieuwe partners. Betere financieringsmogelijkheden dragen bij aan versnelling van verduurzaming. Dit proces kan ook bevorderd worden door gezamenlijk inkoop en door het ontwikkelen van nieuwe subsidies. Het isoleren van schepen en gebouwen is een eerste stap in de uitvoering. Veel respondenten noemen ook vervolgstappen, zoals samen plannen maken en netwerken van specialisten met elkaar delen. Het idee van lokale verduurzaming coöperaties krijgt veel steun. Door het bundelen van krachten, wordt het volgens sommige respondenten mogelijk om op grotere schaal samen te werken met overheden, bedrijven en non-profit organisaties.
Vervolgstappen
De Erfgoedkwartiermakers zullen een inspiratiesessies organiseren, met deskundigen en andere betrokken personen, over de mogelijkheden om de verduurzaming van erfgoedhavens te versnellen.
Over het onderzoek
Het onderzoek heeft plaatsgevonden in de periode oktober-november 2020. Het gaat om digitaal kwalitatief onderzoek. Het onderzoek heeft gebruik gemaakt van de onderzoeks- en dialoogtechnologie van CircleLytics en is in twee ronden uitgevoerd. In de eerste ronde hebben de respondenten antwoord gegeven op een aantal gesloten en open vragen. Door middel van de dialoogtechnologie zijn belangrijke onderwerpen en meningen uit de toelichtingen op de open vragen gefilterd. In de tweede ronde is de respondenten gevraagd op deze resultaten te reageren. De dialoogtechnologie maakt het bijvoorbeeld mogelijk om de mate van draagvlak voor de bijdrage van een respondent vast te stellen. Deze methode geeft de respondenten veel vrijheid om aan te geven wat belangrijke onderwerpen zijn.