Pinas: een digitale tool om wrakdelen te herkennen
Omdat er geen bouwtekeningen beschikbaar zijn van schepen uit de zeventiende eeuw, kan het voor onderzoekers soms lastig zijn om wrakdelen te identificeren. Pinas is een digitale tool waarin alle onderdelen van een zeventiende-eeuws schip apart in detail zijn te bekijken. Het is dé bouwsleutel tot bijna alle scheepstypen van alle grootten die er in zeventiende eeuw hebben gevaren.
Scheepsbouw volgens Nicolaes Witsen
Nicolaes Witsen beschreef in 1671 de techniek van de Nederlandse scheepsbouwwijze in zijn boek Aeloude en Hedendaegse Scheepsbouw en Bestier. Witsen gebruikte voor zijn verhaal een voorbeeldschip van gemiddelde grootte, met kenmerken die zowel recht deden aan handels- als aan oorlogsschepen: een ‘Pinas van 134 voeten’. Het bleek uiteindelijk een dik en moeilijk te doorgronden boek dat slechts weinigen helemaal hebben gelezen.
Voormalig hoofdrestaurator scheepsmodellen van het Rijksmuseum Ab Hoving bouwde in de jaren tachtig van de vorige eeuw een model van Witsens voorbeeldschip. Dit resulteerde in meer unieke kennis van de zeventiende-eeuwse Hollandse bouwmethode. In 1994 bracht hij daarom een nieuw boek uit met ‘vertaalde’ gegevens van Witsen, genaamd Nicolaes Witsens Scheeps-Bouw-Konst Open Gestelt.
Witsen digitaal in 3D
Samen met René Hendrickx ontwikkelde Hoving in 2016 een digitaal 3D-model van een Pinas. Hierin werd ieder onderdeel van het schip virtueel vormgegeven op basis van Witsens teksten en maten. Hoving en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) hebben vervolgens met archeologisch presentatiebureau Tijdlab dit unieke en gedetailleerde 3D-model online toegankelijk gemaakt. Hierdoor kan een grote groep onderzoekers in de maritieme archeologie en geschiedenis van deze kennis gebruikmaken.
Gebruik van Pinas
De online toepassing is bedoeld voor professionals en amateurs, voor historici, maritiem archeologen, voor modelbouwers en voor algemeen in scheepsbouw geïnteresseerden. In het programma zijn alle onderdelen van het schip apart te bekijken en wordt de specifieke Hollandse bouwwijze interactief getoond.