Oudste nog werkende scheepswerf (anno 1514) staat in Edam
Geen bezoeker van Edam die het plekje niet kent. Scheepswerf Groot, al honderdduizenden keren gefotografeerd vanaf de Kwakelbrug. Maar dat je dan de oudste nog werkende scheepswerf van Nederland ziet, is vrij onbekend.
Freek Slot en Karin Weel die de werf sinds 2016 bestieren, zijn in de historie gedoken. De prachtige scheepswerf in Spakenburg claimt dat ze uit 1583 stammen en daarmee de oudste werf hebben waar nog schepen op de helling gaan, waar wordt getimmerd en gebreeuwd. Karin ontdekte in een oude uitgave van Oud Edam dat hun werf in 1514 in de belastingkohieren werd ingeschreven als de timmerwerf van Moen Janszn. Het 500-jarig bestaan is stilletjes voorbij gegaan…
33 werven
Edam had in vroeger jaren wel 33 werven en dit is de laatste. Een plekje dat je moet koesteren. Al is er in het verleden ook wel verzet geweest tegen de werf. Ja, als een schip de helling opgaat hoor je dat. Inmiddels voldoet de werf aan alle eisen en wordt de helling druk bezocht door botters, en tjalken.
Jaarlijks vinden een stuk of veertig, vijftig botters, tjalken, klippers en kwakken uit de wijde regio hier hun weg. Ook uit Zaandam en Wormer komen oude schepen hier op de helling. Af en toe ook een woonschip dat een beurt krijgt. De werf heeft drie hellingen waar schepen buiten en binnen kunnen worden opgeknapt.
Een tjalk van honderd ton de helling op trekken is een geduldwerkje. Dat duurt al gauw een half uur. ,,Alles moet heel rustig en met beleid. Rustig de karren eronder en dan de lier aan om ze kalm de kant op te trekken. Als het scheef gaat door een windvlaag doen we het over. Je moet geen haast hebben.’’ Vroeger, toen de schepen hier over een houten balk met een kaapstander met mankracht op de helling werden getrokken ging dat nog een tandje langzamer.
Om de werf te behouden hebben ze Stichting Historische Scheepswerf Edam opgericht, maar het loopt nog geen storm met mensen die de werf steunen. ,,We hadden museumplannen, maar dat loopt nog niet zo. Ik blijf niet de hele dag open als er maar twee betalende klanten komen. Misschien gaan we rondleidingen op afspraak doen. Daarnaast zouden we een leerwerkproject willen doen. Niet met te veel jongeren, maar een stuk of twee die uit de luie stoel moeten komen en aan het werk willen. Die kunnen hier een vak leren zodat we ook het ambacht weer door kunnen geven.’’