Op expeditie naar zeven walvisvaarders

Gezocht: expeditiegenoten. Erik Verheul wil ze meenemen op een reis naar Spitsbergen. Hij heeft daarbij een bijzondere missie: het opknappen van de gedenksteen voor zeven Nederlandse walvisvaarders, die in de winter van 1634-1635 op Amsterdameiland door scheurbuik het leven lieten.

In de moderne tijd is scheurbuik een ziekte die bijna niet meer voorkomt. Maar in de zeventiende eeuw was de ziekte – ook wel scorbutus – een dodelijke aandoening. Niet alleen onder zeevaarders, die vaak vele weken verstoken bleven van vers fruit en groente. Voor de overwinteraars op Spitsbergen was het een groot risico. Ze zaten daar om op de spullen van de Groenlandsche Compagnie te passen tot de schepen van de walvisjagers in de lente weer zouden terugkeren.

Jan Mayen
„Net als op het eiland Jan Mayen, waar in dezelfde tijd Nederlanders overwinterden”, zegt Erik Verheul. Hij is in 2014 al eens op dit pooleiland geweest, een reis aan boord van de Zr. Ms. Zeeland. Het idee voor die marine-expeditie was van hem, hij wilde als fanatiek bergbeklimmer de Beerenberg beklimmen en bovendien had hij zijn zinnen gezet op de restauratie van de gedenksteen die op Jan Mayen staat voor overwinteraars die in de winter van 1633-1634 het leven lieten. Scheurbuik, net als bij de mannen die een jaar later op Spitsbergen de winter niet doorkwamen.

Status aparte
De expeditie naar Spitsbergen gaat dit keer niet met een marineschip. „Dat was fantastisch geweest, maar het is niet mogelijk. Anders dan Jan Mayen hoort Spitsbergen niet officieel bij Noorwegen. De eilandengroep heeft een status aparte, Noorwegen beheert Spitsbergen slechts. Je kunt er niet met een marineschip op bezoek komen. En als je een gedenksteen wil opknappen, die zegt dat Willem Barentsz Spitsbergen heeft ontdekt, dan ligt dat ook gevoelig.”

Verheul vond een organisatie voor arctische reizen – Oceanwide Expeditions – die mee wil helpen om zijn Spitsbergendroom waar te maken. Oceanwide heeft daarvoor de tweemasterschoener Noorderlicht voor de reis van hoofdstad Longyearbyen naar het noorden van Spitsbergen. Het schip is vol met twintig gasten. „Dit moet gewoon lukken, het wordt een unieke reis.”

Bron: NHD