Graanzuiger 19 naar Friesland voor grootschalige restauratie
De laatste op stoom werkende graanzuiger ter wereld is woensdag 12 mei vertrokken naar scheepswerf Talsma in Friesland voor een grote restauratie. Tot 2023 zal het schip niet meer te zien zijn bij het Maritiem Museum in Rotterdam of het Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen.
Een graanzuiger, ook wel elevator genoemd, maakte het lossen van een schip met graan, bonen, erwten of rijst een stuk eenvoudiger. Een stoommachine zorgde ervoor dat twee enorme luchtpompen in werking werden gezet en zo de lading werd opgezogen.
Vóór de introductie van de elevator, aan het eind van de negentiende eeuw, was het lossen van een schip met dergelijke goederen een enorm karwei. Meer dan honderd havenarbeiders waren een week bezig om 6.000 ton bulkgoed over te hevelen van het ene schip naar het andere. Elevatoren maakten het werk minder gevaarlijk en veel sneller, want de klus was sindsdien met nog geen twintig man personeel in twee dagen klaar.
Stoomgraanzuiger nummer 19 werd in 1927 gebouwd op scheepswerf John Cockerill in Hoboken en voor graanoverslag ingezet in de Antwerpse haven. In 1985 werd de graanelevator voor de oud-ijzerprijs aangekocht door het Maritiem Museum Rotterdam. Bedoeling was de Antwerpse graanzuiger te ontmantelen en de onderdelen te gebruiken om de laatste Rotterdamse elevator te restaureren. Maar al snel bleek dat het Antwerpse exemplaar in betere staat was en zo bleef de Antwerpse stadsgraanzuiger bewaard, als laats overgebleven stoomgraanzuiger ter wereld.
Tegenwoordig hebben het Rotterdamse Maritiem Museum en Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen de 30,45 meter hoge graanzuiger in gezamenlijk beheer. Directeur Marieke van Bommel van het MAS: “De restauratie van de graanelevator is een prachtig voorbeeld van de internationale samenwerking tussen onze beide musea. De nieuwe maritieme belevingssite aan het droogdokkenpark in Antwerpen wordt ongetwijfeld een mooi tweede thuis voor dit erfgoedstuk, dat oorspronkelijk Vlaams is.”
Foto: De graanzuiger 19 vertrekt uit Rotterdam, foto Ruben Viergever