Gezonken middeleeuws koopvaardijschip geeft haar geheimen bloot

Columbus moest in 1440 nog geboren worden, toen niet ver boven Göteborg een schip vol middeleeuwse handelsgoederen verging. De lading van het Skaftö-wrak vertelt een verhaal over handelsroutes en -goederen in het Europa van de vijftiende eeuw.

De overblijfselen van het koopvaardijschip werden in 2003 op de zeebodem gevonden. In de zes jaar erna zijn er meerdere duikexpedities ondernomen naar het wrak, waarbij monsters van de middeleeuwse lading zijn genomen en opgeslagen in het Bohusläns-museum in het Zweedse Uddevalla. Pas nu is het – door moderne analysemethoden – mogelijk om deze monsters goed te analyseren. Onderzoek van de Universiteit van Göteborg geeft nieuwe inzichten over de manier waarop in de middeleeuwen handel werd gedreven en wat voor goederen er werden verhandeld in die tijd.

600 jaar oud scheepswrak
Waarschijnlijk is het schip in gebruik genomen in de jaren 30 van de 15de eeuw en is het in 1440 gezonken voor de kust van de Zweedse Lysekil-archipel, zo’n 50 kilometer ten noorden van Göteborg. Zijn laatste reis begon in de haven van de Poolse stad Gdansk, maar het schip zou zijn eindbestemming, de haven van Brugge, nooit halen. Door onbekende redenen week de bemanning van de juiste koers af en zonk het schip voor de Zweedse kust.

Schat aan nieuwe informatie
“De analyses die we hebben uitgevoerd, geven ons een zeer gedetailleerd beeld van de laatste reis van het schip en vertellen ons ook over de geografische oorsprong van de lading. Veel hiervan is volledig nieuwe kennis voor ons”, zegt maritiem archeoloog Staffan von Arbin van de Universiteit van Göteborg. Zo was het bijvoorbeeld nog niet bekend dat calciumoxide (CaO) – in de volksmond ongebluste kalk genoemd – in de vijftiende eeuw vanuit Gotland naar het buitenland werd uitgevoerd.

Hanzeverbond
De lading bestond onder andere uit koper, eikenhout, ongebluste kalk, teer, bakstenen en dakpannen. Dit klinkt niet erg spannend: het is geen zilvervloot, goud of edelstenen in houten kisten met een slot erop. Maar de hightech-analyse van de inhoud van het Skaftö-wrak vertelt veel over de internationale handel in het Europa van zeshonderd jaar geleden. Het was het hoogtepunt van het Hanzeverbond, de samenwerking van steden als Londen, Brugge en Keulen in het westen, tot Danzig (Gdansk), Krakau, Riga, Visby op het eiland Gotland, Stockholm en Novgorod in het oosten.

Lees het gehele artikel op de bron: Scientias

Afbeelding: Middeleeuws koopvaardijschip, D.F. Spiron