Gerrit Schutten, een kenner van zomp, tjalk en kofschip

Gerrit (Jan) Schutten (1938-2019) was kenner van zomp, tjalk en kofschip. Zijn levenswerk was het in kaart brengen van historische houten vaartuigen. Zo bracht hij dit culturele erfgoed weer tot leven.

Gerrit Schutten viert met vrouw en kinderen vakantie op de Veluwe als hij op een museumzolder een houten boot ontdekt. Daags erna keert hij terug om dat historische vaartuig nauwgezet in kaart te brengen. Zijn gezin komt even op de tweede plaats. Hij maakt foto’s en schetsen, kruipt rond om exacte maten op te nemen en noteert elk detail in zijn opschrijfboek. Schutten keert ’s avonds zwart van het stof in het vakantiehuisje terug. Zeker als het om de historie van schepen gaat wil hij het naadje van de kous weten, om het daarna in begrijpelijke taal aan anderen uit te kunnen leggen. Alles wat hij opschrijft moet kloppen.

Rijke cultuur
Het leidt tot een reeks publicaties, waarvan twee lijvige boekwerken de belangrijkste zijn: ‘Varen waar geen water is’ en ‘Verdwenen schepen’, zijn levenswerk waarop hij in 2004 promoveert. Hij redt met die boeken een rijke cultuur van de vergetelheid, wat zelfs uitmondt in de wedergeboorte van enkele historische houten vaartuigen. Aan de hand van Schuttens tekeningen en mondelinge kennisoverdracht worden weer zompen, platte vrachtschepen, gebouwd. Zijn geboortestreek Twente krijgt er een toeristische attractie bij.

Op riviertjes als de Regge, de Berkel en de Schipbeek kun je nu ontspannen varen in een zomp, met een schipper die sappige streekverhalen vertelt. Een van de opstapplaatsen is De Enterse Waarf, de in 2011 geopende scheepswerf die door vrijwilligers wordt gerund. Zij hebben zich het oude ambacht eigen gemaakt. Deze week laten ze De Vechtzomp van de helling rollen, hun vierde kindje dat aanstaande zaterdag feestelijk in gebruik wordt genomen in Dalfsen.

Zijn proefschrift ‘Verdwenen schepen’ gaat over houten vrachtschepen, vissersboten en kleine beroepsvaartuigen. Hij brengt ruim vijfhonderd types schepen in kaart, van skutsje tot zeespitspunt en van Nieuwpoortse dandy tot Ter Aarse klotsboot.

Lees het uitgebreide artikel op de bron: Trouw

Foto: Juni 1980. Gerrit Schutten meet de resten op van de laatste zomp in Enter tijdens een tentoonstelling. Beeld uit het boek ‘Varen waar geen water is’