Nieuws

Een onderzoek naar Makkumer schippers van 1600 tot 1820

EOC
FVEN

Jelle Jan Koopmans promoveerde op 29 oktober op onderzoek naar de Makkumer schippers in de periode voor 1800. Zij wisten uit te groeien tot een belangrijke speler in het Europese vrachtverkeer. Door de scheepvaart in opdracht van kooplieden uit grote steden maakte Makkum in de achttiende eeuw een bloeiperiode door. Friesland was geen afgelegen provincie, maar had duidelijk internationale connecties.

Friesland wordt in de historiografie vaak voorgesteld als een moderne landbouwprovincie gelegen in de periferie van het rijke gewest Holland. De provincie zelf zou nauwelijks opgenomen zijn in internationale verbanden. Dit is echter een beeld uit de negentiende eeuw dat ook vaak op de periode daarvoor is geprojecteerd.

Friese schippers dienden in de achttiende eeuw met hun kofschepen als de vrachtvaarders van Europa, van Danzig, Koningsbergen en Sint Petersburg tot aan Amsterdam, Bordeaux en Lissabon. In Makkum ontstond de schippersgemeenschap uit de lokale behoefte om kalk en baksteen naar grote steden te exporteren. Doordat de schippers geweldig wisten in te spelen op de kansen die de markt van het vrachttransport hen bood wisten zij uit te groeien tot een belangrijke speler in het Europese vrachtverkeer.

Oorlogen zorgden voor structurele veranderingen. Ze boden mogelijkheden om bijvoorbeeld een plek te veroveren in de Sontvaart, maar de Vierde Engelse Oorlog (1780-1784) en de blokkades in de Franse Tijd (1795-1815) betekenden het einde van de Makkumer scheepvaart. In deze periodes werden veel schepen gekaapt en werd het varen bijna onmogelijk gemaakt. Er bleven weinig schippers over in Makkum. Het verval van de scheepvaart had ernstige gevolgen: het aantal inwoners van het dorp daalde tussen 1744 en 1815 van 2.677 naar 1.516.

De familie Kingma, door Koopmans uitgebreid onderzocht, was een prachtig voorbeeld van een succesvolle schippersfamilie. Begonnen als schippers wisten zij rijk te worden en zich op te werken tot reder en koopman.

Kijk hier voor meer info