Duizenden arbeiders groeven het Noordhollands kanaal
Precies twee eeuwen geleden tekende koning Willem I het besluit voor de aanleg van het Groot Noordhollandsch Kanaal. Alle reden voor een reizende tentoonstelling over de geschiedenis van de 80 kilometer lange waterweg. Die is vanaf zaterdag te zien in het Purmerends Museum aan de Kaasmarkt, en reist in oktober door naar Alkmaar en Den Helder.
De vaarroute van Amsterdam via Purmerend en Alkmaar naar Den Helder moest ervoor zorgen dat de hoofdstad beter toegankelijk zou zijn voor handelsschepen en de marine. Jan Blanken, naar wie in Purmerend een brug is vernoemd, kreeg de opdracht om een kanaal te ontwerpen dat voldoende breed was om twee Linieschepen van de marine elkaar te laten passeren.
In juli 1819 begon de daadwerkelijke aanleg van wat toen het Groot Noordhollandsch Kanaal heette. Duizenden arbeiders, honderden paarden, tientallen baggermolens en honderden schuiten werden ingezet om de klus voor elkaar te krijgen. Het betekende dat er handmatig sleuven van twee meter diep werden gegraven, die vervolgens met water werden gevuld en uitgebaggerd tot de gewenste diepte was bereikt. Het project nam vijf jaar in beslag.
Dat ging gepaard met ongeregeldheden, met de onderbetaalde arbeiders bijvoorbeeld. Maar ook Purmerend verzette zich. De stad zag het nut niet in van de nieuwe waterweg omdat er al een prima waterverbinding met Amsterdam was, en ging pas na een flinke schadeloosstelling akkoord.
Na 1880 verminderde de bloeitijd van het kanaal. Door de komst van het Noordzeekanaal werd de route via Den Helder, Alkmaar en Purmerend minder belangrijk. Werkverkeer nam steeds meer af, en met name de pleziervaart bleef over om gebruik te maken van het kanaal.
In een interactieve tentoonstelling laat de Provinciale Atlas, de beeldcollectie van de provincie Noord-Holland, de geschiedenis van het kanaal zien. De expositie wordt vrijdag officieel geopend door gedeputeerde Jack van der Hoek.
Kijk hier voor meer info over deze tentoonstelling Purmerends Museum
Afbeelding: Koopvaardijschepen rond 1830 in het dichtgevroren Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend, bron: provinciale atlas