De reizen van Jan Zetzema (1929-1932) met de palingaak naar de Oostzee
Jan Zetzema stapte als 18-jarige aan boord van de Korneliske Ykes. Hij was het jongste bemanningslid op deze aak. Met zijn drieën bemanden ze dit 18 meter lange schip. Jan Zetzema maakte meerdere reizen naar Londen mee én naar de Oostzee, augustus 1929 tot eind december 1932. Hij legde zijn ervaringen vast in het boek ‘de friese palingaken’. Dankzij dit boek weten we op papier hoe die reizen naar de Oostzee verliepen. Nu de palingaak Kornelis Ykes II WB12 binnenkort naar de Oostzee vertrekt zijn deze verhalen weer actueel. Hieronder staan kort drie reizen weer van Jan Zetzema. Bedenk tijdens het lezen dat de Afsluitdijk nog niet bestond. Zodra ze met de aak een Friese haven verlieten, voeren ze meteen op zee.
1929 Eerste Oostzeereis
Eind eerste week september vertrokken ze met de Korneliske Ykes. Ze begonnen aan een reis die drie weken zou gaan duren. In de buitenhaven van Lemmer namen ze tweeduizend liter gasolie in. Op volle kracht nam de motor twaalf liter gasolie en anderhalve liter smeerolie per uur. De motor was een uitkomst, maar het lawaai van de uitlaat werd niet gewaardeerd.
Op de Vlieree gingen ze voor anker. Een anker woog tweehonderd kilo en moest snel vallen en opgehaald worden. Deed je dat niet, dan kon het de boeg beschadigen. Varend boven de Waddeneilanden, hielden ze terdege rekening met de stroom. Enorme bergen water schuiven bij vloed tussen de eilanden door het Wad op en nemen alles mee wat drijven wil. Schipper en maat berekenden een opstuurhoek om vrij te blijven van de eilanden en de zuiging naar het Wad.
Koken in het vooronder was een kunst. Door de valwinden uit de voorzeilen trok de kachelpijp soms niet best en dan stikte je daar bijna. Een aak wil ook flink buizen en buiswater kwam af en toe in die kachelpijp. In holle zee werd het schip zo’n drie meter op en neer gegooid. ‘Je moest dan wel enorm zeevast zijn om zelf nog zin in eten te hebben als je het klaar had’, schrijft Jan Zetzema.
Lees het gehele artikel met twee andere reizen op de bron: Palingaak Oostzee