De Great Eastern, een reuzenschip

De Great Eastern was een voor zijn tijd kolossaal stoomschip dat in 1857 gebouwd werd in London door de Britse ingenieur Isambard Kingdom Brunel. Hij had voor de Great Western Railway Co. al twee schepen gebouwd maar in 1846 ging deze scheepvaartmaatschappij failliet en Brunel moest zich weer toeleggen op de bouw van spoorwegen en bruggen. Hij was de drang naar zee echter nog niet kwijt, want rond 1855 stelde hij aan de Eastern Steam Navigation Company voor om een reuzenschip te bouwen, dat de naam Leviathan zou krijgen. Zijn plan werd na veel beraadslagen (waarbij vooral de Victoriaanse trots een rol speelde) aangenomen. Later werd besloten om het schip Great Eastern te noemen.

Het schip kreeg een lengte van 211 meter en was vier- tot vijfmaal groter dan de grootste schepen uit die tijd. Het zou lange tijd het grootste schip zijn. Het werd uitgerust met een dubbele scheepsromp, waarbij er 90 cm afstand tussen de twee delen gelaten werd. Het schip was onderverdeeld in 16 waterdichte compartimenten die zinken praktisch onmogelijk maakten. De Great Eastern kreeg een hybride voortstuwing van twee schoepraderen, schroeven én hulpzeilvermogen. De schroef werd aangedreven door een stoommachine van 6000 pk met vier liggende cilinders. De raderen, een aan bak- en een aan stuurboordzijde, kregen elk een eigen machine. Het schip kreeg vijf schoorstenen.

Het werd een ongeluksschip. Na een bouwtijd van ruim vier jaar probeerde men het schip op 7 november 1857 te water te laten, maar zij verroerde geen vin. Pas na drie maanden kon het schip te water gelaten worden. Toen het schip eindelijk in het water lag, ontplofte een van de stoomketels omdat men vergeten was om een stoomklep te openen. Bij de ontploffing werd een man in de scheepsraderen geworpen. Nog eens vijf mannen werden dodelijk gewond.

Great Ship Company
Er was te veel geld verspild en het schip werd verkocht aan de Great Ship Company, die het verder afwerkte. De reden dat Brunel het schip zo ontzaglijk groot gemaakt had was de schaarste aan kolenstations in de Oriënt. De Great Eastern zou het eerste schip zijn dat de route naar Australië zonder tussenstop zou kunnen maken. Het heeft echter niet één trip naar Australië gemaakt. Het werd ingezet op de trans-Atlantische route die in die tijd een grote groei doormaakte. Bovendien ging in 1869 het Suezkanaal open, waardoor de route naar Australië voor schepen een stuk korter werd. Door het Suezkanaal verdween dit voordeel. Tot overmaat van ramp was de Great Eastern zelf te breed om door het Suezkanaal te kunnen varen. Het schip bleek ook niet bijzonder zeewaardig te zijn.

Open voor bezichtiging
Het schip zette in het begin van het jaar 1860 koers naar New York. Er waren slechts 38 passagiers aan boord, en die betaalden samen 950 dollar, slechts een fractie van de werkelijke kosten. In hun wanhoop stelden de reders het schip open voor bezichtiging. Er kwamen 143.764 gasten, die in totaal 71.882 dollar betaalden, veel meer dan de passagiers opgeleverd hadden, maar niet genoeg om het schip uit de schulden te halen. Er werden ook nog tweedaagse cruises georganiseerd. De eerste cruise lokte 2000 gegadigden, maar men had niet gerekend op zo’n grote toeloop. Er waren maar 200 kooien klaargemaakt en er was onvoldoende voedsel aan boord voor de overige 1800 personen, met als gevolg dat de tweede cruise slechts een honderdtal geïnteresseerden lokte.

Kabellegger
De redder van de Great Eastern was uiteindelijk Cyrus Field, een Amerikaanse zakenman die het waagstuk ondernam om Engeland met Amerika te verbinden via een telegrafiekabel. Hij kocht het reuzenschip omdat het plaats in de laadruimen had om de drie miljoen meter kabel mee te nemen. Na de eerste kabel in 1865, legde het schip nog vijf kabels, vier over de Atlantische Oceaan, en één die Aden met Bombay verbond.

Bekijk hier of hieronder een filmpje op youtube over Brunel en de Great Eastern, door The Great Big Move

Bron: Wikipedia
Afbeelding: screenshot uit de video van The Great Big Move