Bolschip De Volharding, een ’monster-schip’
Bolschip De Volharding (1915) ligt niet meer aangemeerd aan de kade bij museum-gemaal De Hoogte in Nieuwolda. De stichting die het bolschip in beheer had, heeft dit varend erfgoed noodgedwongen moeten verkopen. Wegens gebrek aan vrijwilligers en wegens te strenge regels van de scheepvaartinspectie. Einde van een roemrucht tijdperk.
Een taaie kerel van 88 jaar: Daan de Haan, woonachtig in Oude Pekela, maar was jaren actief als vrijwilliger op De Volharding. Met zijn oudere broer Henk, inmiddels overleden, voer hij lange tijd als schipper regelmatig met groepen over het Termunterzijldiep, veelal van Nieuwolda naar Termunterzijl en terug. Voor hem is een bolschip een vertrouwde plek; hij is aan boord geboren:
“Als zijn ouders in juli 1930 op weg zijn van Oude Pekela naar Harlingen met een lading karton, bestemd voor Engeland, moet zijn hoogzwangere moeder in de zelen. Zij moet het schip voorttrekken; een paard vindt vader te duur. Trekken is minder zwaar dan bomen. Met een boomstok zorgt zijn vader ervoor dat hij op koers blijft. Net op tijd legt het schip aan in de Noorderhaven van Harlingen en daar komt kleine Daan pal tegenover het gemeentehuis ter wereld.
Wonen en leven aan boord is behelpen. Vader en moeder slapen lepeltje aan lepeltje in de bedstee van het piepkleine roefje. De kinderen, vier in totaal, vinden een slaapplek in het vooronder. ‘Als we bijvoorbeeld een lading turf vervoerden was voorin een gat gemaakt in de turf. Daarin daalden wij af naar onze slaapplekken. Levensgevaarlijk natuurlijk. Stel dat die lading begon te schuiven. Dan viel al die turf boven op je en was je reddeloos verloren. Daar werd toen niet naar gekeken.”
Aankoop bolschip
Als Daan hoort dat de Stichting Nieuwolda vrijwilligers zoekt die als schipper met zo’n origineel bolschip willen varen, steekt hij zijn vinger op. Hij kent dit soort type schepen als zijn broekzak en wil graag zijn steentje bijdragen aan behoud van historisch erfgoed. De stichting die het dieselgemaal De Hoogte (1892) beheert, wil een meerwaarde aan het dorp geven en koopt in 1987 het originele bolschip De Volharding van Abraham Grave uit Winschoten.
De Volharding werd in 1915 gebouwd op de scheepswerf van Wolthuis in Veendam. Met een tonnage van 75 ton, een lengte van 21 meter en een breedte van 4,5 meter is het een grote jongen. Bolschepen domineren in de eerste helft van de vorige eeuw het vervoer van producten over water. Tot ver in de 20e eeuw, zelfs nog tot in de jaren zestig, gaan vrachten stro, turf, klei, karton en aardappels per schip. Daarna neemt de vrachtwagen het karwei over.
Lees het zeer uitgebreide artikel over de Volharding op de bron.