Bijzondere middeleeuwse sluis opgegraven in Monnickendam
Tijdens graafwerkzaamheden aan een nieuw te bouwen gemaal ten noorden van Monnickendam is de unieke houten uitwateringssluis gevonden. De sluis is volgens archeologen rond de 15e eeuw gebouwd. Er zijn maar weinig sluizen in Nederland gevonden die zo’n formaat hebben, zeggen onderzoekers.
Vooral de grootte maakt dat deze sluis zo bijzonder is, meent Jan Flamming. Hij is de archeoloog die nu de houten constructie mag onderzoeken. “We kennen wel van dit soort uitwateringssluizen, maar op deze manier en met dit formaat is wel heel bijzonder.”
We weten nog steeds heel veel niet: de planken en balken zijn van eikenhout. Maar waar kwam dat hout vandaan? Hout was schaars in die tijd en er zijn vermoedens dat voor de sluis hout van schepen is hergebruikt: de circulaire economie bestond toen ook al. Maar we willen ook weten wie de opdrachtgever was voor de bouw, wie de timmerlieden waren en waar ze vandaan kwamen. Dat vergt vooral veel onderzoek in archieven. Van de sluisdeur hebben we jammer genoeg niets terugvonden en die zullen we waarschijnlijk ook niet meer aantreffen. Die is gewoon weg, waarschijnlijk hergebruikt nadat de sluis zijn functie had verloren.’’
Sommige eikenhouten balken waarmee de sluis is gebouwd zijn wel 35 meter lang. Dat is volgens archeoloog Jeroen Flamman uitzonderlijk. “We zijn heel nieuwsgierig naar waar dit hout vandaan komt, want in die tijd hadden we niet zoveel hout in Nederland. Dus die moeten zijn geïmporteerd.”
De sluis werd gebruikt om het hoge water in het binnenland af te voeren naar de Zuiderzee. Bij eb stonden de deuren open, zodat er een natuurlijke afvloeiing was.
Het archeologisch onderzoek duurt waarschijnlijk nog tot begin december. De vondst is vanaf de openbare weg niet te zien en ligt op het bouwterrein dat niet vrij toegankelijk is. Om belangstellenden toch in de gelegenheid te stellen om een kijkje te nemen, organiseert HHNK een open dag, die vooralsnog gepland staat voor zaterdag 11 december.
Kijk voor meer info op de de site van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier