BBZ sectordag goed bezocht

Woensdag 6 februari vond in Enkhuizen de jaarlijkse sectordag plaats van de BBZ, de Vereniging voor Beroepschartervaart. Deze sectordag is in eerste instantie bedoeld om de kennis over veiligheid te vergroten. Op 6 februari werd er echter ook gekeken naar de mogelijkheden die verduurzaming biedt en naar de juridische aansprakelijkheid van de schipper, eigenaar of kantoor. Zo’n 60 schippers en eigenaren kwamen naar de Enkhuizer Zeevaartschool waar steeds in drie rondes verschillende workshops werden gehouden.

Aanbeveling van OVV
Oorspronkelijk was de sectordag ontstaan vanuit de aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid naar aanleiding van het ongeluk met een gebroken mast. Er waren aanbevelingen voor de bedrijfstak, maar ook voor de keurende instanties en ILenT. Vanuit die hoek was er echter minder belangstelling voor deze sectordag.

Houten masten en windscheuren

Over de houten mast hield mastenmaker Piet Blaauw een goed betoog over windscheuren, de kwaliteit van het huidige hout en wat je het beste aan onderhoud kan doen bij houten masten. Vooral windscheuren in masten zijn een groot risico en Piet Blaauw liet een aantal voorbeelden zien van masten waar achter een schijnbaar kleine windscheur grote rotte plekken zaten. Aan de buitenkant is dat niet altijd te zien. Regel één is in ieder geval de windscheur open houden, niet proberen op te vullen, het vocht moet eruit kunnen. Controle kan je het beste doen door goed op te letten op verkleuringen, hoewel de masten daarvoor tegenwoordig vaak te donker zijn gebeitst. Kijken en prikken in windscheuren geeft meer info over de situatie dieper in de mast.

Stalen rondhouten

Vanwege de kwetsbaarheid van houten rondhouten worden masten, en soms ook gieken, steeds vaker in staal uitgevoerd. Over de eisen die aan een stalen mast worden gesteld hielden Robin Hoekstra en Emile Brouwer van Bureau Scheepvaart Certificering een verhaal. In de huidige eisen van ES-TRIN staan de afmetingen waar rondhouten aan moeten voldoen. Deze eisen stammen nog uit oude tijden, en zijn als eerste door Bureau Zeilwezen in het Rode Boekje gepubliceerd. Daarna zijn die eisen behouden in de Gele Rules, in EU 2006/87 EG en uiteindelijk in het SE-TRIN. Maar dit zijn de eisen voor houten rondhouten, hoe zit dat met staal?

Stalen rondhouten dienen ‘minstens even sterk dan een houten’ te zijn, en dat dien je met een tekening en een berekening aan te tonen. Staal is veel stijver dan hout en zal minder snel knikken. Maar naast de knikbelasting spelen ook andere zaken een rol, zoals traagheidsmoment en compressiekrachten. Strippen voor verstaging moeten door de mast gemonteerd en afgelast te worden, en wellicht zijn ook nieuwe stabiliteitsberekeningen nodig wanneer een stalen mast zwaarder wordt. Daarnaast zal er kritisch gekeken worden naar het laswerk van dergelijke masten.

Slecht weer zeilen
Ikzelf volgde daarnaast nog een workshop over slecht weer zeilen en de aanpassing van je zeilvoering daarbij. Harry Muter van de brik Morgenster vertelde daarover een boeiend verhaal wat veel interesse had. Er werd vooral gekeken naar de omstandigheden op open zee met slecht weer, en dan ook met vooral vierkant getuigde schepen. Voor de meeste schepen geldt echter dat slecht weer het beste vermeden kan worden door af en toe te blijven liggen of je vaarschema wat aan te passen.

Helaas kon ik niet alle workshops volgen. Zo was ik ook graag bij Bernt Folmer geweest om te horen over Veiligheids oefeningen. Op de binnenvaart krijgen ze niet veel aandacht. Waarom zijn ze belangrijk, hoe ziet een goeie oefening er eigenlijk uit en hoe betrek je de passagiers erbij? Bernt Folmer (docent EZS en ervaren kapitein) vertelde hoe je een goeie veiligheidsoefening kunt voorbereiden en uitvoeren. Ook had ik graag Eelco Leemans gehoord, hij is oud zeilschipper, stuurman zeilvaart en voormalig directeur stichting Noordzee. Hij vertelde over hoe het klimaat verandert, maar ook de regels en de marktbehoeftes op dat gebied.

Rapportage om van elkaar te leren

De centrale afsluiting werd gedaan door Stephan Kramer van Rood boven Groen die een sterk betoog hield voor het rapporteren van ongelukken en ‘bijna ongelukken’ zodat we van elkaars ervaringen kunnen leren. Het opzetten van een systeem waarin objectieve rapportages met elkaar worden gedeeld kan de veiligheid en continuïteit van de bedrijfstak versterken. Een prachtige opmerking van Stephan Kramer hierbij was: “Maak niet alle fouten zelf, daar is het leven te kort voor.” Met een aantal voorbeelden van ongelukken maakte hij duidelijk dat iedereen kan leren van ongelukken of bijna-ongelukken welke anderen zijn overkomen.